Izborni zakon BiH definiše izbornu kampanju kao period od 30 dana uoči izbornog dana u kojem politički subjekti predstavljaju biračima i javnosti svoje programe i kandidate za predstojeće izbore. Izborna kampanja za Opšte izbore 2022. godine počela je 2. septembra 2022. što znači da je do ovog datuma zabranjeno bilo kakvo plaćeno javno oglašavanje, kao i sve predizborne aktivnosti političkih subjekata, osim održavanja internih skupova organa i statutarnih tijela političkih subjekata, i to od dana raspisivanja do dana službenog početka izborne kampanje.
Kao i u ranijim izbornim ciklusima, zabilježeno je da značajan broj političkih subjekata provodi aktivnosti izborne kampanje prije njenog zvaničnog početka, posebno u segmentu plaćenog oglašavanja na društvenim mrežama. Koalicija je zabilježila 157 pojedinačnih slučajeva nezakonitog plaćenog oglašavanja od strane 33 politička subjekta i/ili njihova kandidata.
Pored plaćenog oglašavanja na društvenim mrežama, zabilježeno je da su pojedini politički subjekti započeli sa aktivnostima koje su de facto aktivnosti izborne kampanje na terenu, a koje nisu internog stranačkog karaktera, te da se u tom smislu u velikoj mjeri koristi tzv. siva zona Izbornog zakona BiH, koja izričito zabranjuje samo plaćeno oglašavanje prije zvaničnog početka izborne kampanje. Trenutna zakonska rješenja ne poznaju sankcije niti zabranjuju sve ove ostale aktivnosti izborne kampanje, čime se na određeni način obesmišljava određivanje kampanje u trajanju od 30 dana, kad ona u praksi traje daleko duže. O takvim aktivnostima politički subjekti u pravilu javnost i birače obavještavaju koristeći redovno medijsko izvještavanje, te neplaćene objave na ličnim ili profilima političkog subjekta na različitim društvenim mrežama. Posmatrači Koalicije „Pod lupom zabilježili su 484 takva slučaja u opštinama i gradovima širom BiH (uključujući prethodno navedenih 157 slučajeva nezakonitog plaćenog oglašavanja). Analiza pristiglih prijava preuranjene, zakonom zabranjene kampanje pokazuje da se najveći broj prijava odnosi na političke subjekte SDA (65), SNSD (50), SDP BiH (41), PDP (20) i Naša stranka (16).
Nastavljajući praksu započetu tokom izbornog ciklusa Lokalnih izbora 2020., Centralna izborna komisija BiH novčano je sankcionisala niz političkih subjekata i/ili kandidata istih za plaćeno oglašavanje na društvenoj mreži Facebook u vremenu prije početka izborne kampanje, uključujući i slučajeve ove nepravilnosti koje je prijavila Koalicija „Pod lupom“. Prema informacijama kojima raspolaže Koalicija, CIK BiH je do 5. septembra 2022. izrekla 37.000 KM novčanih sankcija različitim političkim subjektima i/ili njihovim kandidatima/kinjama za ovo kršenje Izbornog zakona BiH, što nije konačni iznos zbog naknadnih postupaka i onih koji su još u toku.
ODIHR u svome Finalnom izvještaju Izborne posmatračke misije, također navodi da je do sada zabranjena samo plaćena predizborna kampanja u elektronskim i štampanim medijima, te kako su mnogi započeli kampanju nekoliko mjeseci ranije, čime su moguće nepravilnosti uglavnom ostale neriješene zbog neprimjenjivosti relevantnih zabrana u tom periodu.
Osvrćući se na zakonske izmjene iz jula 2022. kojima je zabranjena zloupotreba javnih resursa i državnih službenika podređenih kandidatu, zloupotreba javnih prostorija, komunikacionih i transportnih usluga u svrhe kampanje, te vođenje kampanje od strane izabranih zvaničnika tokom aktivnosti koje organiziraju javne institucije, ODIHR je konstatovao da, iako su ova poboljšanja dobrodošla, zabrana se ipak odnosi samo na službeni jednomjesečni period kampanje.
U tom kontekstu iz Koalicije „Pod lupom“ navode kako je neophodno precizirati odgovornost za političke subjekte koji provode neplaćenu izbornu kampanju prije početka Zakonom utvrđenog perioda u kojem je dozvoljeno voditi istu, te da je neophodno razmotriti i dodatno precizirati zakonske odredbe koje se odnose na zloupotrebu javnih resursa.
